1. Nguồn gốc và lịch sử của Kinh Vệ Đà
Kinh Vệ Đà là một trong những văn bản tôn giáo cổ xưa nhất thế giới, có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến nền tảng tư tưởng và tôn giáo của Ấn Độ giáo. Kinh Vệ Đà ra đời trong bối cảnh người Aryan di cư vào vùng phía bắc Ấn Độ, nơi họ thiết lập các nền văn hóa và tôn giáo bản địa. Quá trình hình thành và phát triển của Kinh Vệ Đà kéo dài hàng thế kỷ, chủ yếu thông qua hình thức truyền miệng trước khi được ghi chép thành văn bản. Nguồn gốc và lịch sử của Kinh Vệ Đà không chỉ phản ánh cuộc sống và tín ngưỡng của người Aryan mà còn cho thấy sự phát triển phức tạp của tư tưởng tôn giáo và triết học trong nền văn minh Ấn Độ.1.1. Nguồn gốc hình thành Kinh Vệ Đà
Kinh Vệ Đà được hình thành trong khoảng thời gian từ 1500 TCN đến 500 TCN, thuộc giai đoạn được gọi là thời kỳ Vệ Đà. Đây là thời kỳ mà người Aryan, một nhóm dân tộc bán du mục có nguồn gốc từ Trung Á, bắt đầu di cư đến vùng đồng bằng sông Hằng ở bắc Ấn Độ. Cùng với sự di cư, người Aryan mang theo các tín ngưỡng và nghi lễ tôn giáo của mình, từ đó đặt nền móng cho việc sáng tác Kinh Vệ Đà.Vào thời điểm này, Kinh Vệ Đà chủ yếu được truyền miệng qua các thế hệ. Các bài thánh ca và nghi lễ được các tu sĩ (Brahmin) học thuộc lòng và truyền lại. Việc truyền miệng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn tính toàn vẹn và sự chính xác của các văn bản tôn giáo, và nhờ đó, Kinh Vệ Đà đã tồn tại nguyên vẹn qua hàng thiên niên kỷ trước khi được ghi chép thành văn bản. Sự hình thành của Kinh Vệ Đà đánh dấu sự phát triển của một hệ thống tôn giáo và triết học phong phú, đồng thời thể hiện khả năng sáng tạo và sự gắn kết của cộng đồng Aryan trong việc xây dựng niềm tin tôn giáo.
1.2. Các bộ kinh Vệ Đà và sự phát triển qua các giai đoạn lịch sử
Kinh Vệ Đà được chia thành bốn bộ kinh chính, mỗi bộ phản ánh một giai đoạn phát triển khác nhau của tư tưởng và nghi lễ tôn giáo trong nền văn minh Vệ Đà. Mỗi bộ kinh đại diện cho một khía cạnh khác nhau của đời sống và tôn giáo, từ nghi lễ hiến tế cho đến các triết lý sâu sắc về vũ trụ và con người.- Rigveda: Được coi là bộ kinh cổ nhất và quan trọng nhất, Rigveda bao gồm 1.028 bài thánh ca ca ngợi các vị thần như Agni (thần lửa), Indra (thần sấm sét), và Soma (vị thần của thức uống thiêng liêng). Nội dung của Rigveda chủ yếu xoay quanh việc mô tả và ca ngợi sức mạnh, quyền lực của các vị thần và các nghi lễ hiến tế để cầu xin sự bảo vệ và sự thịnh vượng.
- Samaveda: Bộ kinh này được sáng tác với mục đích phục vụ cho các nghi lễ âm nhạc tôn giáo. Các bài thánh ca trong Samaveda chủ yếu được trích từ Rigveda, nhưng được phối hợp với âm nhạc để sử dụng trong các buổi hiến tế thiêng liêng. Âm nhạc và ca hát đóng vai trò quan trọng trong các nghi lễ này, thể hiện sự tôn kính đối với các vị thần và cầu xin sự bảo hộ từ họ.
- Yajurveda: Đây là bộ kinh hướng dẫn cách thực hiện các nghi thức hiến tế một cách chính xác. Yajurveda bao gồm các lời khấn nguyện và chỉ dẫn cụ thể về cách thức tiến hành các nghi lễ tôn giáo, từ việc chuẩn bị lễ vật đến các bài tụng kinh và cầu nguyện. Vai trò của các nghi thức này rất quan trọng, nhằm đảm bảo sự liên kết giữa con người và các vị thần.
- Atharvaveda: Bộ kinh này chứa đựng nhiều yếu tố huyền bí, bao gồm các phép thuật, bùa chú và nghi lễ chữa bệnh. Atharvaveda khác biệt với ba bộ kinh còn lại ở chỗ nó phản ánh các quan niệm dân gian và thực hành tôn giáo của người dân, bao gồm cả việc bảo vệ khỏi ma quỷ và mang lại may mắn.
1.3. Tầm quan trọng của truyền thống truyền miệng trong việc bảo tồn Kinh Vệ Đà
Một trong những đặc điểm nổi bật của Kinh Vệ Đà là truyền thống truyền miệng kéo dài hàng thế kỷ. Trước khi các văn bản Vệ Đà được ghi chép, toàn bộ nội dung của các bộ kinh này đều được các Brahmin truyền lại bằng cách học thuộc lòng. Việc truyền miệng này không chỉ giúp bảo tồn tính toàn vẹn của nội dung kinh điển mà còn đảm bảo rằng từng câu từ, từng bài thánh ca đều được giữ nguyên gốc, không bị thay đổi theo thời gian.Các tu sĩ Brahmin có trách nhiệm ghi nhớ toàn bộ các bài thánh ca và nghi lễ, và họ đã phát triển những kỹ thuật học thuộc lòng phức tạp để đảm bảo rằng không có sai sót trong quá trình truyền lại. Việc truyền miệng này cũng giúp Kinh Vệ Đà tiếp tục được lưu truyền qua nhiều thế hệ, ngay cả trong bối cảnh không có hệ thống chữ viết phổ biến. Mãi đến khoảng năm 1000 TCN, Kinh Vệ Đà mới bắt đầu được ghi chép bằng văn bản trên các bản đồng, và sau đó là trên các lá cây khô, giúp việc bảo tồn và lan truyền rộng rãi hơn.
1.4. Kinh Vệ Đà và sự phát triển của xã hội Ấn Độ cổ đại
Kinh Vệ Đà không chỉ là văn bản tôn giáo mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cấu trúc xã hội của Ấn Độ cổ đại. Tư tưởng được nêu trong Kinh Vệ Đà đã tạo cơ sở cho sự hình thành hệ thống đẳng cấp (varna), phân chia xã hội thành bốn tầng lớp chính: Brahmin (tăng lữ), Kshatriya (chiến binh), Vaishya (thương nhân), và Shudra (lao động). Hệ thống đẳng cấp này đã duy trì và phát triển qua hàng thế kỷ, ảnh hưởng đến cách thức tổ chức xã hội và quyền lực chính trị ở Ấn Độ.Không chỉ dừng lại ở cấu trúc xã hội, Kinh Vệ Đà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của triết học và tôn giáo Ấn Độ. Nhiều khái niệm triết học quan trọng như Atman (linh hồn) và Brahman (bản chất tối cao của vũ trụ) đã được phát triển từ những tư tưởng được nêu ra trong các bộ kinh Vệ Đà. Sự hình thành của các trường phái triết học sau này, chẳng hạn như Vedanta, cũng bắt nguồn từ những triết lý được mô tả trong Kinh Vệ Đà.
2. Nội dung và cấu trúc của Kinh Vệ Đà
Kinh Vệ Đà được chia thành bốn bộ kinh chính, mỗi bộ kinh có cấu trúc và nội dung riêng biệt. Mỗi bộ kinh mang những giá trị văn hóa, tôn giáo và triết học độc đáo, tạo nên một bức tranh toàn diện về thế giới quan và tư duy của người Ấn Độ cổ đại. Kinh Vệ Đà không chỉ phản ánh tư tưởng về tôn giáo và vũ trụ mà còn là nguồn tư liệu phong phú về các nghi thức tôn giáo, phép thuật và triết lý. Cấu trúc của Kinh Vệ Đà cho thấy sự phát triển toàn diện của xã hội và tư tưởng Ấn Độ trong suốt hàng ngàn năm lịch sử.2.1. Rigveda: Bộ kinh cổ nhất
Rigveda là bộ kinh cổ nhất trong Kinh Vệ Đà và được coi là quan trọng nhất. Với 1.028 bài thánh ca, Rigveda không chỉ là một tập hợp các bài hát ca ngợi các vị thần mà còn phản ánh cuộc sống của người Aryan cổ đại. Cấu trúc của Rigveda được chia thành 10 Mandala (phần), mỗi phần chứa đựng những bài thánh ca với nội dung chủ yếu về việc tôn vinh các vị thần như Agni (thần lửa), Indra (thần sấm) và Soma (vị thần của thức uống thiêng liêng). Các bài thánh ca này không chỉ đơn thuần là những lời ca tụng mà còn miêu tả quá trình thực hiện các nghi lễ hiến tế và tương tác với các vị thần, phản ánh niềm tin và mối quan hệ giữa con người với thế giới siêu nhiên.Trong các bài thánh ca của Rigveda, Agni, vị thần lửa, được tôn vinh như một trung gian giữa con người và các vị thần, vì lửa đóng vai trò quan trọng trong các nghi lễ hiến tế. Indra, thần sấm và chiến binh của các vị thần, cũng được ca ngợi vì sự dũng cảm và chiến thắng các thế lực hắc ám. Soma, thần của thức uống thiêng liêng, tượng trưng cho sự thịnh vượng và sự sống bất diệt. Nội dung của Rigveda thể hiện một vũ trụ quan nơi các vị thần không chỉ tạo ra và duy trì thế giới mà còn có mối quan hệ mật thiết với con người thông qua các nghi lễ và hiến tế.
2.2. Samaveda: Kinh của âm nhạc và nghi lễ
Samaveda được gọi là kinh của âm nhạc và nghi lễ vì nó chứa đựng những bài thánh ca được phối hợp với âm nhạc để phục vụ các nghi lễ tôn giáo. Samaveda chủ yếu sử dụng lại các bài thánh ca từ Rigveda nhưng được điều chỉnh để phù hợp với các nghi thức hiến tế và các buổi lễ tôn giáo có tính chất âm nhạc. Vai trò của âm nhạc trong Samaveda không chỉ đơn thuần là một phương tiện nghệ thuật mà còn là một phần không thể thiếu của các nghi lễ tôn giáo.Các bài thánh ca trong Samaveda được sử dụng trong các nghi lễ thiêng liêng, nơi âm nhạc đóng vai trò làm cầu nối giữa con người và các vị thần. Nội dung của Samaveda phản ánh sự phát triển của văn hóa âm nhạc và nghệ thuật trong xã hội Ấn Độ cổ đại, nơi mà âm nhạc không chỉ phục vụ nhu cầu giải trí mà còn có ý nghĩa tôn giáo sâu sắc. Những người thực hiện các nghi lễ này, thường là các thầy tế thuộc tầng lớp Brahmin, phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc về âm nhạc và nhịp điệu để đảm bảo sự linh thiêng của buổi lễ.
2.3. Yajurveda: Kinh của nghi thức hiến tế
Yajurveda là bộ kinh tập trung vào các nghi thức hiến tế và các hướng dẫn chi tiết về cách thực hiện các nghi lễ tôn giáo. Khác với Rigveda và Samaveda, Yajurveda không chỉ chứa các bài thánh ca mà còn có các đoạn văn mô tả chi tiết từng bước trong quá trình hiến tế. Nội dung của Yajurveda không chỉ bao gồm các lời cầu nguyện mà còn đưa ra các chỉ dẫn cụ thể về cách chuẩn bị lễ vật, thời gian và địa điểm tiến hành các nghi lễ.Yajurveda được chia thành hai phần chính: White Yajurveda và Black Yajurveda. White Yajurveda chủ yếu là các văn bản thuần túy, trong khi Black Yajurveda kết hợp giữa văn bản và chú giải, giúp người thực hiện hiểu rõ hơn về ý nghĩa và mục đích của các nghi thức. Yajurveda không chỉ là một hướng dẫn về nghi lễ mà còn phản ánh sự phức tạp của tư tưởng tôn giáo Ấn Độ, nơi các nghi thức hiến tế đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự vũ trụ và tạo dựng mối quan hệ giữa con người và các vị thần.
2.4. Atharvaveda: Kinh của phép thuật và bùa chú
Atharvaveda khác biệt so với ba bộ kinh còn lại vì nó chứa đựng các yếu tố huyền bí, phép thuật và bùa chú. Trong khi Rigveda, Samaveda và Yajurveda tập trung vào các nghi lễ hiến tế và thánh ca, Atharvaveda chứa đựng các bài thánh ca dùng trong các nghi lễ chữa bệnh, bảo vệ khỏi ma quỷ và mang lại may mắn. Nội dung của Atharvaveda thể hiện sự quan tâm của người Ấn Độ cổ đại đối với các hiện tượng siêu nhiên và phép thuật.Atharvaveda bao gồm các bài thánh ca liên quan đến các nghi thức chữa bệnh và bảo vệ cộng đồng khỏi các thế lực xấu. Điều này phản ánh quan niệm của người Ấn Độ cổ đại rằng các nghi lễ và phép thuật có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày. Ngoài ra, Atharvaveda cũng chứa đựng các bùa chú nhằm mang lại may mắn, thành công và sự bảo vệ khỏi các mối nguy hiểm vô hình. Các yếu tố huyền bí trong Atharvaveda làm cho bộ kinh này trở thành một phần quan trọng trong hệ thống tín ngưỡng và thực hành tôn giáo của người Ấn Độ cổ đại.
3. Triết lý và tư tưởng trong Kinh Vệ Đà
Kinh Vệ Đà không chỉ là tập hợp các bài thánh ca và nghi lễ, mà còn chứa đựng những tư tưởng triết học sâu sắc, đóng góp to lớn vào việc hình thành nền tảng tư tưởng triết học của Ấn Độ giáo. Những triết lý trong Kinh Vệ Đà đã định hình các quan niệm về vũ trụ, linh hồn, sự tồn tại của con người và những nguyên tắc căn bản của cuộc sống. Các tư tưởng về sự tồn tại, tái sinh và mối liên hệ giữa con người với vũ trụ vẫn tiếp tục có ảnh hưởng lớn đến triết học và tôn giáo Ấn Độ hiện đại.3.1. Vũ trụ quan và nguồn gốc của vũ trụ
Một trong những tư tưởng nổi bật trong Kinh Vệ Đà là sự lý giải về vũ trụ và nguồn gốc của sự sống. Người Ấn Độ giáo thời kỳ Vệ Đà tin rằng vũ trụ được tạo ra từ Purusha, một vị thần tối cao và toàn năng. Trong Rigveda, Purusha được miêu tả như một nhân vật thần thoại lớn lao, từ cơ thể của ông mà các phần của vũ trụ được sinh ra. Cụ thể, người ta tin rằng các tầng lớp xã hội (varna) cũng xuất phát từ các phần khác nhau của cơ thể Purusha: tầng lớp Brahmin (tăng lữ) từ miệng, Kshatriya (chiến binh) từ cánh tay, Vaishya (thương nhân) từ đùi và Shudra (lao động) từ chân. Điều này không chỉ lý giải về nguồn gốc của vũ trụ mà còn khẳng định hệ thống đẳng cấp xã hội.Ngoài Purusha, Rigveda còn chứa đựng nhiều đoạn thơ liên quan đến các vị thần tự nhiên như Agni (thần lửa), Indra (thần sấm sét) và Varuna (thần trật tự và đạo đức). Sự xuất hiện của những vị thần này cho thấy tầm quan trọng của thiên nhiên và mối liên hệ của con người với các yếu tố tự nhiên. Người Ấn Độ cổ đại tin rằng sự cân bằng của vũ trụ và thiên nhiên cần được duy trì thông qua các nghi lễ hiến tế.
3.2. Quan niệm về linh hồn và tái sinh
Tư tưởng về linh hồn (Atman) và tái sinh (Samsara) là một trong những trụ cột quan trọng của triết lý Vệ Đà. Linh hồn, theo quan điểm của Kinh Vệ Đà, là bất diệt và tồn tại xuyên suốt các chu kỳ sống. Sau khi con người chết, linh hồn sẽ không biến mất mà sẽ chuyển sang một cơ thể khác, tiếp tục chu kỳ sinh tử này mãi mãi. Khái niệm này chính là nền tảng của sự tin tưởng vào tái sinh, một trong những quan niệm cốt lõi của Ấn Độ giáo và cũng xuất hiện trong các tôn giáo khác như Phật giáo và Jain giáo.Chu kỳ sinh tử này (Samsara) chỉ kết thúc khi linh hồn đạt được sự giải thoát (Moksha), một trạng thái siêu việt mà linh hồn hòa nhập hoàn toàn với Brahman - thực thể tối cao và vĩnh cửu trong vũ trụ. Việc đạt được Moksha không chỉ phụ thuộc vào hành vi đạo đức (Dharma) mà còn vào sự hiểu biết sâu sắc về bản chất của Atman và Brahman.
Tư tưởng về linh hồn và sự giải thoát đã ảnh hưởng sâu sắc đến các trường phái triết học Vedanta, Mimamsa và Yoga, những trường phái triết học quan trọng trong Ấn Độ giáo. Các triết gia sau này đã phát triển thêm những khía cạnh triết học từ nền tảng của Vệ Đà để giải thích về bản chất của linh hồn, nghiệp lực và con đường dẫn đến giải thoát.
3.3. Nghi lễ và sự hiến tế
Một khía cạnh không thể thiếu trong Kinh Vệ Đà là các nghi lễ hiến tế (yajna), được coi là cầu nối giữa con người và các vị thần. Người Ấn Độ cổ đại tin rằng các vị thần có thể bị ảnh hưởng bởi các nghi lễ tôn giáo và sự hiến tế, qua đó mang lại sự bình an, mưa thuận gió hòa và bảo vệ cho cộng đồng. Những nghi lễ này thường đi kèm với việc đọc các bài thánh ca từ các bộ kinh như Rigveda và Samaveda.Nghi lễ hiến tế không chỉ được coi là một hoạt động tôn giáo đơn thuần mà còn là cách thức để duy trì sự cân bằng của vũ trụ và xã hội. Trong các nghi lễ, lửa (Agni) đóng vai trò quan trọng, được coi là phương tiện để chuyển lời cầu nguyện và lễ vật từ con người đến các vị thần. Thông qua các nghi lễ hiến tế này, người Ấn Độ cổ đại duy trì mối liên hệ thiêng liêng với vũ trụ và đảm bảo sự thịnh vượng cho cộng đồng của mình.
Nghi lễ hiến tế cũng là một phần của hệ thống đạo đức Vệ Đà, trong đó sự tuân thủ đúng các nghi lễ được xem là điều kiện tiên quyết để đảm bảo rằng các vị thần sẽ bảo vệ và ban phát phước lành. Tư tưởng này ảnh hưởng mạnh mẽ đến các trường phái Mimamsa và Vedanta sau này, trong đó các nghi lễ và hành động được coi là công cụ quan trọng để đạt được sự giải thoát khỏi chu kỳ sinh tử.
4. Vai trò và ảnh hưởng của Kinh Vệ Đà trong xã hội hiện đại
Kinh Vệ Đà không chỉ là những văn bản tôn giáo cổ xưa, mà còn là nền tảng triết học, văn hóa và tôn giáo của Ấn Độ giáo hiện đại. Vai trò và ảnh hưởng của Kinh Vệ Đà tiếp tục lan tỏa trong nhiều khía cạnh của xã hội Ấn Độ, từ hệ thống tôn giáo đến các giá trị văn hóa, triết học và phong tục tập quán. Kinh Vệ Đà còn vượt ra khỏi biên giới Ấn Độ, trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều phong trào tinh thần và triết học trên toàn thế giới.4.1. Ảnh hưởng đến triết học và tôn giáo Ấn Độ giáo hiện đại
Trong xã hội hiện đại, Kinh Vệ Đà vẫn giữ vị trí quan trọng trong đời sống tôn giáo và tinh thần của người theo Ấn Độ giáo. Những triết lý được ghi chép trong Kinh Vệ Đà, đặc biệt là tư tưởng về linh hồn (Atman) và thực thể tối cao (Brahman), đã trở thành nền tảng của các trường phái triết học lớn như Vedanta và Mimamsa.Triết học Vedanta, một trong những trường phái triết học quan trọng nhất trong Ấn Độ giáo, phát triển từ tư tưởng của Kinh Vệ Đà, đặc biệt là từ khái niệm về sự hợp nhất giữa Atman (linh hồn cá nhân) và Brahman (thực thể tối cao). Trong hệ thống triết học Vedanta, con người phải vượt qua sự ảo giác về thế giới vật chất để nhận ra bản chất thực sự của mình và đạt được Moksha (giải thoát). Tư tưởng này xuất phát từ các đoạn văn bản trong Rigveda và Upanishads, những văn bản triết học phát triển từ Kinh Vệ Đà.
Ngoài ra, Kinh Vệ Đà còn là nền tảng của nhiều nghi lễ tôn giáo Ấn Độ giáo hiện nay. Các nghi lễ quan trọng như yajna (hiến tế lửa), lễ hội tôn giáo và các sự kiện thiêng liêng khác vẫn tuân thủ theo các nguyên tắc được đề cập trong Kinh Vệ Đà. Các bài thánh ca từ Rigveda và Samaveda tiếp tục được sử dụng trong các nghi lễ tại các đền thờ Ấn Độ giáo trên khắp Ấn Độ.
4.2. Ảnh hưởng đến văn hóa và xã hội Ấn Độ
Kinh Vệ Đà không chỉ có vai trò quan trọng trong lĩnh vực tôn giáo mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến nền văn hóa và xã hội Ấn Độ. Nhiều phong tục tập quán, giá trị đạo đức và hệ thống xã hội Ấn Độ hiện đại được xây dựng dựa trên những tư tưởng trong Kinh Vệ Đà. Cụ thể, hệ thống đẳng cấp xã hội (varna) được đề cập trong Kinh Vệ Đà đã định hình cách tổ chức xã hội ở Ấn Độ suốt hàng thế kỷ.Kinh Vệ Đà cũng đã ảnh hưởng đến các phong tục lễ hội, nghệ thuật và văn học của Ấn Độ. Nhiều lễ hội lớn như Dussehra và Diwali có nguồn gốc từ các nghi lễ Vệ Đà, trong đó các bài thánh ca và nghi thức hiến tế được thực hiện để tôn vinh các vị thần và duy trì sự thịnh vượng. Âm nhạc cổ điển Ấn Độ, đặc biệt là các hình thức ca hát và nhạc cụ truyền thống, cũng được lấy cảm hứng từ những bài thánh ca Samaveda.
Hệ thống giá trị đạo đức trong xã hội Ấn Độ, bao gồm các nguyên tắc về nghĩa vụ đạo đức (Dharma) và luật pháp tự nhiên, đều bắt nguồn từ triết học Vệ Đà. Những giá trị này không chỉ được tôn trọng trong cộng đồng Ấn Độ giáo mà còn ảnh hưởng đến luật pháp và quy định của xã hội Ấn Độ hiện đại.
4.3. Kinh Vệ Đà trong thế giới toàn cầu hóa
Trong thời đại toàn cầu hóa, ảnh hưởng của Kinh Vệ Đà không chỉ giới hạn trong phạm vi Ấn Độ mà còn lan tỏa ra toàn thế giới. Các triết lý Vệ Đà, đặc biệt là khái niệm về linh hồn, tái sinh và sự giải thoát, đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu và các phong trào tinh thần trên toàn cầu.Tư tưởng về sự hợp nhất giữa cá nhân và vũ trụ trong Kinh Vệ Đà đã ảnh hưởng đến nhiều triết gia và nhà tư tưởng phương Tây, đặc biệt là trong các phong trào tâm linh và triết học hiện đại như triết học Tân thời và Yoga. Các bản dịch Kinh Vệ Đà sang nhiều ngôn ngữ khác nhau đã giúp người đọc trên toàn thế giới tiếp cận với những tư tưởng triết học sâu sắc của Ấn Độ giáo.
Ngoài ra, Kinh Vệ Đà còn trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều phong trào tinh thần và tôn giáo mới, như phong trào Thiền học và Yoga ở phương Tây. Những tư tưởng về sự yên bình nội tâm, sự hợp nhất với vũ trụ và sự giải thoát khỏi khổ đau đã trở thành trung tâm của nhiều phương pháp thực hành tinh thần hiện đại.