1. Giá trị sử dụng của hàng hóa
1.1. Định nghĩa giá trị sử dụng
Giá trị sử dụng của hàng hóa là công dụng của hàng hóa, tức khả năng thỏa mãn nhu cầu cụ thể của con người. Đây là thuộc tính vật chất, phản ánh tính hữu ích và chức năng của sản phẩm.1.2. Đặc điểm của giá trị sử dụng
- Tính khách quan: Giá trị sử dụng do thuộc tính tự nhiên của hàng hóa quyết định.- Thể hiện khi tiêu dùng: Giá trị sử dụng chỉ thể hiện khi hàng hóa được tiêu dùng hoặc sử dụng.
- Thay đổi theo thời gian: Giá trị sử dụng có thể thay đổi và phát triển theo tiến bộ khoa học kỹ thuật và nhu cầu xã hội.
1.3. Ví dụ về giá trị sử dụng
- Một chiếc áo có giá trị sử dụng là giữ ấm và bảo vệ cơ thể.- Một chiếc điện thoại thông minh có giá trị sử dụng trong việc liên lạc, giải trí và làm việc.
2. Giá trị của hàng hóa
2.1. Định nghĩa giá trị
Giá trị của hàng hóa là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong hàng hóa. Nó phản ánh lượng lao động cần thiết để sản xuất ra hàng hóa đó trong điều kiện sản xuất trung bình của xã hội.2.2. Đặc điểm của giá trị
- Tính xã hội: Giá trị phản ánh quan hệ kinh tế giữa những người sản xuất hàng hóa.- Phạm trù lịch sử: Giá trị là một phạm trù lịch sử, chỉ tồn tại trong nền kinh tế hàng hóa.
- Biểu hiện qua giá trị trao đổi: Giá trị được biểu hiện thông qua giá trị trao đổi trên thị trường.
2.3. Ví dụ về giá trị
Nếu để sản xuất một chiếc bàn cần 5 giờ lao động, thì giá trị của chiếc bàn đó tương đương với 5 giờ lao động xã hội cần thiết.3. Mối quan hệ giữa giá trị sử dụng và giá trị
Giá trị sử dụng và giá trị là hai thuộc tính thống nhất nhưng đối lập trong một hàng hóa.- Sự thống nhất:
- Một vật chỉ trở thành hàng hóa khi có cả giá trị sử dụng và giá trị.
- Giá trị sử dụng là hình thức biểu hiện vật chất của giá trị.
- Sự đối lập:
- Giá trị sử dụng phản ánh khía cạnh vật chất, còn giá trị phản ánh khía cạnh xã hội của hàng hóa.
- Quá trình thực hiện giá trị và giá trị sử dụng có thể tách rời nhau về không gian và thời gian; hàng hóa có thể được bán (thực hiện giá trị) trước khi được tiêu dùng (thực hiện giá trị sử dụng).
Lập bảng về mối quan hệ giữa giá trị sử dụng và giá trị của hàng hóa
Giá trị sử dụng và giá trị là hai thuộc tính cơ bản của hàng hóa, tồn tại song song và có mối quan hệ mật thiết với nhau. Dưới đây là bảng phân tích chi tiết về mối quan hệ giữa hai thuộc tính này, đặc biệt chú trọng đến sự thống nhất và đối lập.
| Khía cạnh | Giá trị sử dụng | Giá trị |
|---|---|---|
| Định nghĩa | Công dụng của hàng hóa, khả năng thỏa mãn nhu cầu cụ thể của con người. | Lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong hàng hóa, phản ánh lượng lao động cần thiết để sản xuất ra hàng hóa đó. |
| Tính chất | Mang tính khách quan, do thuộc tính tự nhiên của hàng hóa quyết định. | Mang tính xã hội, phản ánh quan hệ kinh tế giữa những người sản xuất hàng hóa. |
| Thời điểm thể hiện | Chỉ thể hiện khi hàng hóa được tiêu dùng hoặc sử dụng. | Thể hiện trong quá trình trao đổi và lưu thông hàng hóa trên thị trường. |
| Mối quan hệ với nhau | Là điều kiện cần để hàng hóa có thể trao đổi; không có giá trị sử dụng thì hàng hóa không thể có giá trị. | Là cơ sở để xác định giá trị trao đổi; giá trị phản ánh lượng lao động xã hội cần thiết để sản xuất ra hàng hóa có giá trị sử dụng. |
| Sự thống nhất |
- Sự cần thiết của cả hai thuộc tính: Một vật chỉ trở thành hàng hóa khi có cả giá trị sử dụng và giá trị. Giá trị sử dụng là hình thức vật chất mà hàng hóa phải có để thỏa mãn nhu cầu, trong khi giá trị là biểu hiện của lượng lao động xã hội kết tinh trong hàng hóa đó. - Hình thức vật chất của giá trị: Giá trị sử dụng là phương tiện để hàng hóa biểu hiện giá trị của nó; nhờ giá trị sử dụng, hàng hóa có thể tham gia vào quá trình trao đổi và lưu thông. - Liên kết giữa tiêu dùng và sản xuất: Giá trị sử dụng là mục tiêu cuối cùng của quá trình sản xuất, vì hàng hóa được tạo ra để đáp ứng nhu cầu nào đó của con người. | |
| Sự đối lập |
- Khía cạnh vật chất và xã hội: Giá trị sử dụng phản ánh khía cạnh vật chất, thỏa mãn nhu cầu con người, còn giá trị phản ánh khía cạnh xã hội, thể hiện lao động xã hội cần thiết. - Sự tách biệt về thời gian và không gian: Quá trình thực hiện giá trị và giá trị sử dụng có thể diễn ra ở những thời điểm và địa điểm khác nhau. Hàng hóa có thể được bán (thực hiện giá trị) trước khi được tiêu dùng (thực hiện giá trị sử dụng). - Mục đích của người sản xuất và người tiêu dùng: Người sản xuất quan tâm đến giá trị (lợi nhuận từ trao đổi hàng hóa), trong khi người tiêu dùng quan tâm đến giá trị sử dụng (lợi ích khi sử dụng hàng hóa). | |
Hiểu rõ hai thuộc tính này giúp chúng ta nắm bắt được bản chất của hàng hóa và cơ chế vận hành của nền kinh tế thị trường.
